Deltaprogramma 2026: Kiezen, verdelen en aanpassen

Dat is de boodschap van deltacommissaris Co Verdaas in zijn brief bij het Deltaprogramma 2026 dat op Prinsjesdag is verschenen. De deltacommissaris signaleert dat uitvoering van maatregelen waarmee we ons land aanpassen aan het veranderende klimaat lastig is. ‘Ik zie veel initiatieven en goede projecten, maar ik zie ook dat het lastig en complex is omdat er zoveel belangen, regels en ambities zijn om mee rekening te houden. Iedere vierkante meter in Nederland is in gebruik en opgaven stapelen zich op. Het is van belang dat we met alle partijen in het fysieke domein kijken hoe we de slagkracht kunnen ontwikkelen die nodig is om samen de noodzakelijke stappen te zetten,’ aldus de deltacommissaris.

Het is van belang dat we met alle partijen in het fysieke domein kijken hoe we de slagkracht kunnen ontwikkelen die nodig is om samen de noodzakelijke stappen te zetten.

Co Verdaas Deltacommissaris

Verkenning om te komen tot de maatschappelijk beste oplossingen

Volgens hem zijn de opgaven niet meer op te lossen op de manier waarop we het nu georganiseerd hebben. Soms ook liggen de oplossingen buiten de eigen regio of sector. De deltacommissaris adviseert het kabinet daarom een verkenning te starten hoe we in Nederland over bestuurlijke en sectorale grenzen heen tot de maatschappelijk beste oplossingen voor een klimaatbestendige inrichting van ons land kunnen komen. De verkenning moet er ook voor zorgen dat er tijdig zicht en grip komt op de lange termijn financiering van de maatregelen die nodig zijn om veilig te blijven voor hoogwater, toenemende weersextremen en zoetwatertekorten.

Aanpassingen van de manier waarop we het land nu gebruiken en hebben ingericht

In het Deltaprogramma 2026 dat vandaag door de minister van Infrastructuur en Waterstaat is aangeboden aan de Tweede Kamer wordt een overzicht geboden van de maatregelen die het Rijk, waterschappen, provincies en gemeenten nemen om op lange termijn in ons land veilig en prettig te kunnen blijven leven. De overheden onderstrepen dat we ook op de lange termijn bestand kunnen zijn tegen te veel en te weinig water maar dat dat wel om aanpassingen vraagt van de manier waarop we het land nu gebruiken en hebben ingericht. Ook wordt aangegeven dat er op termijn meer geld nodig is. De totale kosten voor de maatregelen in Deltaprogramma tot 2050 worden geraamd op circa 38 miljard euro. In het Deltafonds is er nu tot 2050 29 miljard euro beschikbaar.

Opmaat naar de herijking van de deltabeslissingen en voorkeursstrategieën

Het Deltaprogramma 2026 vormt de opmaat naar de herijking van de deltabeslissingen en voorkeursstrategieën die de basis vormen voor de aanpak waarmee we Nederland op de lange termijn beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. In de herijking wordt op basis van de nieuwste inzichten in kaart gebracht welke aanpassingen er nodig zijn en welke keuzes de politiek daarbij kan maken. Nu al is duidelijk dat de toenemende zoetwatertekorten en verzilting vragen om bijstelling van het beleid.

De gevolgen van het veranderende klimaat worden steeds tastbaarder en het raakt ons steeds directer.

We moeten ons blijven aanpassen

Co Verdaas: ‘De gevolgen van het veranderende klimaat worden steeds tastbaarder en het raakt ons steeds directer. Boeren zien hun oogst halveren vanwege droogte of verzilting en bewoners zien het water op straat en in kelders staan. We moeten ons blijven aanpassen om in de toekomst droge voeten te houden en te beschikken over voldoende water van goede kwaliteit. Dat vraagt keuzes van bestuurders, nationaal en regionaal. Keuzes die niet makkelijk zijn. Hoe verdelen we het steeds schaarser wordende rivierwater? Wie krijgt in een extreme droge periode nog wel water en wie niet? Waar vinden we de ruimte om het overtollige water te bergen? We hebben in Nederland laten zien dat we grote keuzes kunnen maken en ons kunnen aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Ik heb er vertrouwen in dat we dat kunnen, maar het vraagt wel wat van ons allemaal.’

Voorkeursstrategie Zuidwestelijke Delta

De Voorkeursstrategie Zuidwestelijke Delta is onderdeel van het Deltaprogramma 2026. Hierin staan de voortgang, aanpak en maatregelen voor de opgaven in onze regio op het gebied van waterveiligheid, zoetwater, natuur, waterkwaliteit en ruimtelijke inrichting. De partners van de Zuidwestelijke Delta werken in het Gebiedsoverleg Zuidwestelijke Delta samen aan de ambitie om de eerste regio ter wereld te zijn die alles heeft uitgedacht, uitgewerkt en in gang gezet om in 2050 klimaatbestendig te zijn.

In het Deltaprogramma 2026 benoemen we vier aandachtspunten en kansen:

We versterken de beschikbaarheid van zoetwater en de ecologische kwaliteit, ook in gebieden zonder aanvoer, en zoeken oplossingen voor de knelpunten in waterkwaliteit en natuur.
We geven ruimtelijke adaptatie nadrukkelijker vorm door waterveiligheid, zoetwater en klimaatadaptatie goed af te stemmen en te koppelen aan de gewenste ruimtelijke inrichting van de Zuidwestelijke Delta.
We werken grensoverschrijdend samen met andere gebiedsprogramma’s en met Vlaanderen aan langetermijnkeuzes voor Westerschelde en Rijn-Maasmonding.
Met de Integrale Voorkeursstrategie en het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta 2050 werken we samen aan één verhaal en een integrale aanpak voor het hele gebied. Met aandacht voor lokale en gebiedsinitiatieven.